กู่ช้าง-กู่ม้า (Khu Chang – Khu Ma) ลำพูน

เรื่องและรูปโดย ทีมงาน Vacationist

โบราณสถานกู่ช้าง กู่ม้า โบราณสถานที่ตั้งอยู่คู่กัน สถานที่ศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมืองอีกแห่งของจังหวัดลำพูน เป็นที่บรรจุซากของพระยาช้าง “ผู้กล่ำงาเขียว” หรือ “ปู่ก่ำงาเขียว” ซึ่งเป็นช้างทรง คู่พระบารมีของพระเจ้ามหันตยศและพระเจ้าอนันตยศ พระราชโอรสแฝด ของพระนางจามเทวี ปฐมกษัตริย์องค์แรกของนครหริภุญไชย

เป็นช้างที่มีฤทธิเดชมาก กล่าวกันว่า เมื่อช้างเชือกนี้หันไปทางศัตรู จะทำให้ศัตรูอ่อนกำลังลงทันที และเมื่อช้างเชือกนี้ล้ม จึงมีการสร้างสถูปขึ้นเพื่อบรรจุซากของช้าง โดยให้ซากของช้างหันหน้าขึ้นไปบนอากาศ ชาวลำพูนให้ความเคารพสักการะ มากราบไหว้ขอพรกัน ลักษณะของสถูปเจดีย์ กู่ช้าง เป็นเจดีย์ฐานเขียงกลม ซ้อนขึ้นไปห้าชั้น องค์ระฆังทรงกลมคล้ายทรงกรวย ยอดเจดีย์เป็นยอดตัด ก่อด้วยอิฐ สูงประมาณ 30 เมตร 

บริเวณใกล้เคียงยังมีสถูปอีกหนึ่งองค์ ชื่อว่า กู่ม้า อยู่ด้านหลังกู่ช้าง เชื่อว่าเป็นที่บรรจุซากม้าทรงของพระเจ้ามหันตยศ พระราชโอรสของพระนางจามเทวี มีฐานสี่เหลี่ยม องค์เจดีย์ทรงระฆังคว่ำ ส่วนยอดได้หักพังทลายลง

มีการสร้างศาลเจ้าพ่อกู่ช้างไว้ในทางทิศตะวันออกใกล้กับองค์เจดีย์ด้านหน้า ศาลเจ้าพ่อกู่ช้าง มีรูปปั้นจำลองของปู่ก่ำงาเขียว เพื่อให้ประชาชนทั่วไปได้มาสักการะ เชื่อว่าถ้าได้ลอดท้องพระยาช้างนี้ จะเป็นสิริมงคล ประสบความสำเร็จในสิ่งที่ปรารถนา และในวันขึ้น 9 ค่ำ เดือน 9 ของทุกปี จะมีงานรดน้ำดำหัว บวงสรวงเจ้าพ่อ เพื่อขอขมาลาโทษ และขอพรให้ปกปักษ์รักษาประชาชนจากภัยอันตรายทั้งปวง

กู่ช้างกู่ม้า ตั้งอยู่ใกล้ชุมชนวัดไก่แก้ว ซอยกู่ช้าง ตำบลในเมือง อำเภอเมืองลำพูน จังหวัดลำพูน